Alles over aardappelen

Waar komt de aardappel vandaan?

De aardappel (Solanum tuberosum) komt oorspronkelijk uit de Andes in Zuid-Amerika, met name uit Peru en het noordwesten van Bolivia. Ongeveer 8.000 jaar geleden werd de aardappel door de Andes-bevolking gecultiveerd. Spaanse ontdekkingsreizigers introduceerden de aardappel in de 16e eeuw in Europa onder de naam "patata", waar hij zich snel verspreidde en in veel landen heel populair werd.

Waar wordt de aardappel geproduceerd

Tegenwoordig is China de grootste producent van aardappelen ter wereld, gevolgd door India, Rusland, Oekraïne en de Verenigde Staten. In Europa zijn de belangrijkste producenten Duitsland, Frankrijk, Nederland en Polen. De wereldwijde aardappelproductie bedraagt enkele honderden miljoenen tonnen per jaar.

Wanneer worden aardappel geoogst en geplant?

De plant- en oogstperiode van aardappelen varieert afhankelijk van verschillende factoren, zoals het type aardappel, het klimaat van de regio en de teeltomstandigheden. In Europa:

• Primeuraardappelen (nieuwe aardappelen): deze aardappelen hebben een dunne, delicate schil en hun vlees is zacht. Ze worden geplant van eind februari tot april.
• Bewaaraardappelen: deze aardappelen hebben een dikkere schil en zijn bedoeld om langdurig bewaard te worden. Ze worden geplant van maart tot april.

Wanneer oogst je aardappelen?

• Primeuraardappelen (nieuwe aardappelen): ze worden geoogst voordat ze volledig rijp zijn, meestal tussen mei en juli.
• Bewaaraardappelen: ze worden geoogst wanneer ze volledig rijp zijn, meestal tussen augustus en oktober.

Wat zijn de verschillende soorten aardappelen?

Er bestaan duizenden aardappelsoorten wereldwijd. We onderscheiden 5 verschillende categorieën:

Vastkokende aardappelen

Deze aardappelen zijn ideaal voor salades, gratins en gerechten waar de aardappelen hun vorm moeten behouden na het koken.

• Charlotte: een zeer populaire variëteit in Frankrijk, ideaal voor salades en gratins dankzij haar vaste vlees en lichtzoete smaak.
• Amandine: langwerpige aardappelen met een fijne en smeltende textuur, perfect voor gestoomde of geroosterde gerechten.
• Ratte: bekend om haar kleine formaat en onregelmatige vorm, met een delicate nootachtige smaak, ideaal voor salades of gestoomd.
• Belle de Fontenay: een oude variëteit met stevig vlees en een licht boterachtige smaak, uitstekend in salades of gebak.
• Nicola: een langwerpige aardappel met een lichtgele kleur en stevig vlees. Ideaal voor salades, gebakken of gefrituurd.
• Roseval: een ovale aardappel met een dunne, donkerrode schil. Haar vlees is stevig en lichtzoet. Perfect voor gebakken aardappelen, gebak of gratins.

Bloemige aardappelen

Deze variëteiten zijn perfect voor puree, soepen en frieten, omdat ze gemakkelijk uit elkaar vallen tijdens het koken.

• Bintje: een van de meest populaire variëteiten voor frieten en puree, dankzij haar bloemige textuur en goede frituurbestendigheid.
• Marabel: met een gele schil en een licht bloemige textuur, ideaal voor puree en soepen.
• Kennebec: een Amerikaanse variëteit met wit vlees, uitstekend voor frieten en gebakken aardappelen.
• Désirée: met een rode schil en geel vlees, veelzijdig en kan gebruikt worden voor puree, gratins en frieten.
• Victoria: een aardappel met geel vlees die goed bestand is tegen koken, perfect voor gestoofde gerechten en gratins.

Smeltende aardappelen

• Monalisa: zeer populair in Europa, ideaal voor een verscheidenheid aan toepassingen, waaronder puree, gratins en frieten.

Andere aardappelsoorten

• Noirmoutier-aardappelen: geteeld op het eiland Noirmoutier in Frankrijk, zeer gewaardeerd om hun unieke smaak en smeltende textuur.
• Ré-aardappelen: een andere Franse primeurvariëteit, beroemd om haar zachte smaak en fijne textuur.

Speciale frietaardappelen

• Agria: voornamelijk gebruikt voor frieten en chips, biedt een goede consistentie en een zachte smaak.
• Russet: afkomstig uit de Verenigde Staten, de meest gebruikte variëteit voor frieten. Met een donkerbruine schil en wit, bloemig vlees.
• Maris Piper: geteeld in Groot-Brittannië, ook populair voor frieten en gebakken aardappelen. Met een gele schil en bloemig, zoet vlees.

En de zoete aardappel dan?

In tegenstelling tot de aardappel is de zoete aardappel (Ipomoea batatas) een totaal andere soort, behorend tot de familie van de Convolvulaceae. Ze heeft over het algemeen zoeter vlees, variërend van oranje, rood tot wit. Ze wordt vaker gebruikt in “zoet-hartige” gerechten. Ze kan worden gebruikt in puree, frieten, stoofschotels, maar ook in desserts (taarten, puddings, enz.).

Is de aardappel een groente of een gewas?

Een bekend vraagstuk! De arme aardappel wordt heen en weer geslingerd tussen twee groepen: afgewezen door groenten en ondergewaardeerd door zetmeelhoudende gewassen. Tot welke groep behoort ze uiteindelijk?

De aardappel wordt vaak geclassificeerd als een zetmeelhoudend gewas (nutritioneel) in plaats van een groente (botanisch), vanwege haar hoge zetmeelgehalte. Toch bezit ze kenmerken van beide categorieën:

• Groente (botanisch): de aardappel is een knol, een deel van de plant dat onder de grond groeit en voedingsstoffen opslaat. Het is een wortelgroente, net als wortelen en bieten.
• Zetmeelhoudend gewas (nutritioneel): de voedingsclassificatie is vaak gebaseerd op de samenstelling en het culinaire gebruik. De aardappel is rijk aan complexe koolhydraten, voornamelijk in de vorm van zetmeel, waardoor ze in de categorie zetmeelhoudende gewassen valt. Ze omvatten voedingsmiddelen die rijk zijn aan zetmeel, zoals brood, pasta, rijst en granen.

Maar de aardappel is veel meer dan dat: ze levert ook vezels, vitamines (met name vitamine C en vitamine B6), mineralen (zoals kalium en magnesium) en antioxidanten. Ze is een bron van energie, essentiële voedingsstoffen, veelzijdig in de keuken en door haar vezel- en zetmeelgehalte kan ze helpen langer een vol gevoel te geven. Dus, overtuigd van de aardappel?

Gezondheidsvoordelen

Aardappelen zijn een uitstekende bron van essentiële voedingsstoffen. Enkele opmerkelijke voordelen:

• Rijk aan voedingsstoffen: ze bevatten vitamine C en B6, kalium, ijzer en magnesium.
• Voedingsvezels: aardappelen, vooral wanneer ze met schil worden gegeten, zijn een goede bron van vezels, wat helpt bij de spijsvertering en het reguleren van de bloedsuikerspiegel.
• Antioxidanten: ze bevatten antioxidanten die helpen bij het bestrijden van vrije radicalen in het lichaam.
• Weinig calorieën: een middelgrote aardappel bevat ongeveer 110 calorieën, wat het een gezonde voedingskeuze maakt wanneer ze worden bereid zonder overtollig vet (we hebben het hier dus niet over vette en zoute frieten).

Verschillende manieren om aardappelen te bereiden

Aardappelen zijn ongelooflijk veelzijdig in de keuken. Hier zijn enkele populaire bereidingen:

• Gekookt: perfect voor salades of puree.
• Geroosterd: uitstekend als knapperige bijgerecht.
• Frieten: een klassieker die door iedereen wordt gewaardeerd (vooral door de Belgen), hoewel minder gezond.
• In puree: zacht en romig, vaak geserveerd met boter en melk of room.
• Gegratineerd: gebakken in de oven met kaas en room voor een troostend gerecht.
• Gebakken: in stukjes gesneden en in de oven gebakken met kruiden en specerijen. Lees hier onze tips om de perfecte ovenfrietjes te bakken.
• Gestoomd: een gezonde methode die voedingsstoffen behoudt.

Populaire gerechten op basis van aardappelen

• Aardappelpuree: klassiek en troostend, vaak geserveerd met vlees of vis. Denk aan gehakt Parmentier.
• Gratin dauphinois: een Frans gerecht waarbij aardappelen dun worden gesneden en in de oven worden gebakken met room en kaas.
• Gepofte aardappel: gevuld met zure room, bieslook, kaas of spek.
• Frieten: een must in België en het noorden van Frankrijk, die je bij de beroemde frietkot haalt!
• Gebakken aardappelen: ze kunnen bij het ontbijt worden geserveerd.
• Spaanse tortilla: een dikke omelet gemaakt met aardappelen en uien.
• Aardappelsalade: bereid met gekookte aardappelen, mayonaise, eieren en groenten.

Onze Belgische aardappelspecialiteiten

• Mosselen met frieten: nationaal gerecht van België, waar frieten worden geserveerd bij gestoomde mosselen. Een genot om aan zee te eten.
• Stoemp: aardappelpuree gemengd met groenten (wortelen, prei, kool, enz.) en vaak geserveerd met worst.
• Waterzooi: een traditioneel Vlaams gerecht, een soort romige stoofpot, vaak gemaakt met kip of vis, geserveerd met aardappelen.
• Aardappelkroketten: aardappelpuree omhuld met paneermeel en gefrituurd tot ze goudbruin en knapperig zijn.
• Luikse salade: warme salade met aardappelen, sperziebonen en spekjes, gekruid met azijn en uien.

Vind deze specialiteiten en andere heerlijke aardappelrecepten terug in ons menu. Voeg ook aardappelen van onze lokale leveranciers toe aan je maaltijdbox via onze extra's.

Conclusie

Aardappelen zijn niet alleen een belangrijke bron van voedingsstoffen, maar ook een ongelooflijk veelzijdig ingrediënt in de keuken. Hun vermogen om samen te gaan met verschillende smaken en texturen maakt ze onmisbaar in vele culinaire culturen over de hele wereld. In België zijn ze bovendien een van de paradepaardjes van onze landbouw en een nationale trots!